Шагинян Мариетта Сергеевна 1888 жылы 2 сәуірде
Мәскеуде дәрігер отбасында дүниеге келген. Мариетта Сергеевна – кеңестік жазушы
және ақын, тарихшы, журналист, филология ғылымдарының докторы, профессор, Армян
КСР Ғылым академиясының корреспондент-мүшесі. Ұлты бойынша армян.
Үйінде бастауыш білім алған ол оқуын жеке меншік
пансионда жалғастырады, содан кейін сол кездегі Мәскеудегі ең жақсы
гимназиялардың бірі болған Ржевская гимназиясында оқыды. 1912 жылы Жоғары
әйелдер курстарының тарих-философия факультетін бітірді. 1913 жылы Шагинян
өзінің атын шығарған «Orientalia» кітабын жазды. Жазушының қалыптасуында
оның «Приазовский край», «Кавказское
слово» және «Баку» газеттеріндегі
ынтымақтастығы үлкен рөл атқарды, онда ол елдің әдеби және күнделікті
өміріндегі оқиғаларды жеткізіп отыратын кәсіби журналист ретінде танылды. 1915–1918
жылдары Дондағы Ростов қ. тұрып, консерваторияда эстетика және өнер тарихынан
сабақ берді. Осы жылдары ол философияға арналған алғашқы үлкен шығармасы –
«Своя судьба» романын жазды. Шагинян 1917 жылғы Қазан төңкерісін құлшыныспен
қабылдады, бұл оның шығармашылығына жаңа тақырып берді. 1922–1923 жылдары «Перемена», кейін
«Приключение дамы из общества» повестері дүниеге келді. 1923–1925 жылдары Джим
Доллар деген бүркеншік атпен үлкен табысқа ие болған «Месс-Мэнд» атты
үгіт-шытырман оқиғалы повестер сериясын жариялады.
1930–1931 жылдары Дзорагэс құрылысында өткізген
жылдарының нәтижесі болған «Гидроцентраль» романын жазады. 1930 жылдары Мемжоспардың жоспарлы академиясын бітірді
(минералогия, иіру-тоқу ісін, энергетика пәндерін оқыды), Ленинград
фабрикаларында лектор, тоқыма ісінің нұсқаушысы, статистик, тарихшы болып жұмыс
істеді, Ұлы Отан соғысы жылдары Оралда «Правда» газетінің тілшісі болды.
Көптеген жылдар бойы Шагинян эссе жанрында жұмыс істеді: «Зангезурская медь»
(1927), «Советское Закавказье» (1931), «Путешествие по Советской Армении»
(1950, Сталин сыйлығы, 1951), «Зарубежные письма» (1964) және басқалары.
Көптеген жылдар бойы жақын таныс адамдарының әдеби портреттерін жасады.
Шагинянның өмірі үлкен де кіші тарихи оқиғаларға толы болды, ол олар туралы
құлшына жазып отырды. |